Na aanleiding van de post over brandstoffen zal ik de brandstoffen nu afzonderlijk gaan behandelen.
Als eerst de eiwitten dit omdat ze eigenlijk nooit door iemand worden weggelaten in een voedingspatroon. Maar soms zelfs nog extra worden toegevoegd als shake!
Je lichaam maakt ook zelf eiwitten aan dat zijn de niet-essentiële aminozuren, maar er zijn ook essentiële aminozuren en die moet je uit je voeding halen. Er zijn 22 verschillende aminozuren die in verschillende samenstellingen worden opgebouwd tot een eigen aminozuurpatroon met een eigen functie. Aminozuren zijn opgebouwd uit chemische stoffen. Koolstof (C), Zuurstof (O), Waterstof (H), Stikstof (N) en soms Zwavel (S).
Functies van eiwitten
- Bouwstof: Eiwitten vormen bestanddelen van alle cellen en weefsels. Er vind constant opbouw en afbraak van cellen plaats. Waar de eiwitten dan in verschillende samenstellingen met verschillende doelen weer zorgen voor opbouw van de cellen. Bijvoorbeeld spieropbouw, nagels en haren groeien maar ook de groei van baby naar volwassene
- Bestanddeel enzymen: Ons lichaam bouwt uit aminozuren enzymen op die worden gebruikt bij de spijsvertering om voedingsstoffen af te breken en bij de stofwisseling zorgen ze voor toegang in de cel en een sneller verbrandingsproces
- Bestanddeel van hormonen: Ook hormonen worden in ons lichaam zelf aangemaakt uit aminozuren als het lichaam daar om vraagt. Ze spelen een rol bij het spijsverteringsproces en ook bij de stofwisseling. Voorbeelden van hormonen zijn insuline en glucagon
- Bestanddeel van antilichamen: antistoffen weren vreemde stoffen door ze onschadelijk te maken.
- Transportfunctie: eiwitten kunnen stoffen aan zich binden of omhullen waardoor ze door bloed vervoerd kunnen worden. Vetzuren worden omhult zodat ze geen schade aanrichten aan de cellen. In het bloed word ijzer aan het eiwit verbonden om het door het lichaam te vervoeren.
- Brandstof: Wanneer er na deze functies nog eiwitten over zijn kunnen ze worden verbrand. Dit geeft een energie van 4 kcal per gram. Als er niet genoeg koolhydraten en vetten zijn kan het lichaam voor de eigen functies van eiwit aan ook meteen gaan verbranden. Maar dat gaat dan ten koste van alles.
Kwaliteit
Doordat er 22 aminozuren zijn snap je natuurlijk ook dat er verschil in eiwitten zitten. Je hebt dus ook volwaardige eiwitten en onvolwaardige eiwitten. Volwaardige eiwitten word aangegeven in een biologische waarde. Hoe hoger de waarde hoe meer het eiwit lijkt op lichaamseigen eiwit. Dierlijke eiwitten hebben een hogere waarde als plantaardige eiwitten. Dit betekend nog niet dat ze helemaal worden opgenomen/verteerd dat word aangegeven met de netto-eiwitbenutting.
Biologische waarde netto-eiwitbenutting
lichaamseigen eiwit/moedermelk 100 100
kippenei 96 93
melk 90 86
vis 79 77
rundvlees 76 76
aardappel 71 67
tarwebloem 52 52
peulvruchten 35 32
De BW veranderd ook nog bij de voedselbereiding. Bijvoorbeeld bij verhitting neemt de BW af maar de verteerbaarheid toe.
De eiwit behoeft hangt af van leeftijd, geslacht, gezondheid en lichaamsactiviteit.
- Geslacht. Mannen grotere spiermassa meer eiwitten
- gezondheid. Zieken, zogende, zwangere, ernstig bloedverlies, operatie of brandwonden meer eiwitten voor opbouw van cellen/weefsel
- activiteit. actieve sporter/bodybuilder extra spieropbouw dus meer eiwitten.
- vegetariër. Mist dierlijke eiwitten dus meer plantaardige eiwitten nodig voor hetzelfde resultaat.
De ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) voor eiwitten is tussen de 10 en 25% van je voeding. Voor actieve sporters word het soms berekend naar grammen. Dan is 1,8 gram per kg lichaamsgewicht ideaal. Hoger als 2 gram heeft geen toegevoegde waarde. Tenzij je vegetariër bent dan mag je eiwit inname 0,5 gram hoger zijn omdat je de dierlijke eiwitten mist.
Te veel aan eiwitten zorgen voor grote belasting aan de nieren door afbreken van ureum. Waarna ze als urine het lichaam verlaten. Ook kan een teveel aan eiwitten worden niet benut als bouwstof maar opgeslagen als vetweefsel.
Symptomen: * geïrriteerde darmen – gasvorming
* verhoogde behoefte aan water- door lozing via urine
* lage rugpijn door stress aan nieren
Te kort met wel voldoende kcal.
- vochtophoping Oedeem
- gestoorde spijsvertering
- huidafwijking
Te kort met ook te weinig kcal. Verhongering.
- moeheid
- slechte wondgenezing
- vatbaar voor infecties
- dunne huid
- diarree
- dunne bloedvatenwand
- gestoorde opname voedingsstoffen