 Vitamine |
Functie | Bron | Hypervitaminose
Te veel |
Hypovitaminose
Te weinig |
| B1
thiamine
|
-betrokken bij stofwisseling koolhydraten
– betrokken bij prikkeloverdracht zenuwstelsel |
-volkoren graanproducten
-peulvruchten -aardappel -varkensvlees -noten -zilvervliesrijst -(bier)gist |
*overgevoeligheidsreacties | Veel geraffineerde (graan)producten gebruiken (witbrood suiker snoep), opnamestoornis (door bijv. darmontsteking) , geringe maagzuurproductie, alcoholisten(verhindert transport v vitamine b1 door darmwand
Begin *vermoeidheid *gebrek eetlust *versnelde hartslag Ermstig tekort *beriberi ziekte door te kort aan b vitamines -droge beriberi (vermagering, verlammingen door verstoorde prikkeloverdracht) -natte beriberi (oedemen=vochtophopingen) bloedarmoede, hartzwakte, psychische verwardheid
|
| B2
riboflavine |
-bestandsdeel van enzymen daardoor rol stofwisseling
-gezond houden huid/haar |
-melk
-melkproducten -eieren (dooier) -orgaanvlees -bladgroente -noten
|
Oranje gloed huid | Opnamestoornis door darmafwijking, bepaalde leveraandoeningen, onevenwichtige voeding
*ontstoken mondhoeken *kloofjes in lippen *gevoeligheid licht *huidafwijking rond ogen, oren en geslachtsdelen *oogafwijkingen *bloedarmoede |
| B3
Niacine nicotinezuur |
-bestandsdeel enzym rol stofwisseling
-omzetten galactose in glucose -glycogenese (vorming glycogeen uit glucose) |
-vlees
-vis -volkoren graanproduct -pinda’s -groente -aardappel -zelf maken uit aminozuur tryptofaan |
*Flush (blozen door bloedvatverwijding)
*vrijmaken van vet voor energie uit vetweefsel bemoeilijkt
|
Landen waar mais hoofdvoedsel is, langdurige diarree, levercirrose (cirrose=verschrompeling), alcoholisten.
· De ziekte pellagra *braken *ontsteking mond/tong *diarree *huidaandoening (roodheid) *prikkelbaarheid, geheugenverlies, neerslachtig, overgaand in dementie. |
| B5
Pantotheenzuur |
-opbouw van eiwit, koolhydraten, vetten en bepaalde hormonen
– dus stofwisseling -herstel lichamelijk weefsel |
-Volkoren graanproducten
-groente -orgaanvlees -ei (dooier) -peulvruchten -melk -fruit -lichaam maakt zelf aan door darmbacteriën |
*diarree | Langdurige slecht voeden
*maag/ darmklachten *branderig gevoel voeten *spierkrampen *infecties |
| B6
Pyridoxine |
-bestanddeel enzym dus rol aminozuurstofwisseling
-behulpzaam omzetting tryptofaan in vit B3 -rol bij groei, afweer, bloedaanmaak, zenuwstelsel -beïnvloedt werking hormonen |
-aardappel
-peulvruchten -volkoren graanproducten -ei (dooier) -orgaanvlees (lever) -gist -vis -aantal groenten |
*afwijkingen aan het zenuwstelsel
*lichtgevoeligheid * verslechtering geheugen- en denkprocessen *rusteloosheid |
Gebruik bepaalde medicijnen (t.b.c en tegen parkison), vrouwen vlak v menstruatie, zwangere vrouwen.
*huidproblemen rond ogen, neus en mond *chronische bloedarmoede *lusteloosheid depressiviteit *slapeloosheid *verminderde weerstand
|
| B8
Biotine Vitamine H |
-bestanddeel enzym dus rol vetstofwisseling
-instandhouding huid/haar |
-gist
-zilvervliesrijst -ei (dooier) -orgaanvlees (lever) -paddenstoelen -melk -noten/pinda’s |
onbekend | Te kort komt heel weinig voor, eten van rauwe eieren
*huidafwijkingen *tongontsteking *spierpijn *bloedarmoede *depressie |
| B11
Foliumzuur Vitamine M |
-rol opbouw/ afbraak aminozuren
-indirect invloed opbouw rode bloedcellen -rol groei en instandhouding lichaam -belangrijke rol aanleg hersenen en ruggenmerg ongeboren kind |
-bladgroente (folium=blad)
-orgaanvlees (lever) -volkoren graanproducten -gist -noten -fruit – lichaam door darmbacterïen |
Teveel aan foliumzuur zorgt dat bepaalde vorm bloedarmoede niet word ontdekt. Bloedarmoede door tekort vitamine B12 | Opnamestoornis ten gevolge van darmafwijking, zwangeren, alcoholisten, ouderen.
*macrocytaire anemie (macrocytair= te grote rode bloedlichaampjes) *slijmvliesontsteking *vermoeidheid *eetlustgebrek *geboorteafwijking (open ruggetje) |
| B12
Cobalamine |
-rol totstandkoming rode bloedlichaampjes
-rol vetstofwissling -noodzakelijk v goede stofwisseling zenuwcellen |
Dierlijke voedingsmiddelen
-vlees (orgaanvlees) -vis -ei -melk -kaas |
Geen gevolgen bekend waarschijnlijk regelt het lichaam dit zelf | Mensen waar de maag is verwijderd, veganisten
*pernicieuze anemie (pernicideuze=verderfelijk anemie=bloedarmoede) ontstaat door niet voldoende aanmaak van rode bloedlichaampjes niet alleen gevolg tekort B12 maar ook door te kort intrinsic factor (eiwit in maag) B12 extrinsic factor hebben elkaar nodig (intrinsic= van binnenuit extrinsic= van buitenaf) *later stadium neurologische afwijkingen door beschadiging zenuwstelsel verschijnselen zijn vergeetachtig, wanen, ongevoeligheid/ prikkelingen lichaamsdelen. |
| C
Ascorbinezuur |
-belangrijke rol instandhouding weerstand
-stevige cellen -goede wondgenezing -belangrijke rol opname ijzer -rol vorming van bindweefsel -rol antioxidant vermoedelijk dus bescherming hart- en vaatziekten |
-citrusvruchten
(sinaasappel, mandarijn, grapefruit, citroen) -overig fruit (zwarte bes, framboos, aardbei, meloen en kiwi) -aardappel -sommige groente soorten (koolsoorten, sla, paprika, tomaat) |
*diarree
*nierstenen (bij mensen met aanleg voor vorming nierstenen) *belemmert opname koper (antagnist)
|
Weinig vers voedsel consumeren, ernstig zieke mensen, mensen met brandwonden
*scheurbuik (kenmerken: slapte, bloedarmoede, gezwollen tandvlees, slijmvliesbloedingen) *bloedarmoede (gebrek ijzerstofwisseling) *slechte wondgenezing (slechte collageenvorming) *vermoeidheid *verminderde weerstand
|
Bij wateroplosbare vitamines verdwijnt het overschot via urine het lichaam.