| Vitamine | Functie | Bron | Hypervitaminose
Te veel |
Hypovitaminose
Te kort |
Adh |
| A
Retinol
Provitamine A betacaroteen -bladgroente -wortels -knollen -fruit -melk -eigeel |
-rol overdracht luchtprikkels
-rol instandhouding huid/slijmvliezen Zorgt voor gezond haar/ tandvlees -bestrijdt infecties -anticarcinogene werking (kankerbeschermende stof) -rol bij de groei en opbouw botten/gebit |
Dierlijke bronnen
-boter -eieren (dooier) -lever -levertraan -leverpastei -volvette kaas -organen lever/niertje -melk |
Zwangere vrouwen absoluut niet ernstige afwijking ongeboren kind * haaruitval
*braken *hoofdpijn *huidproblemen *misselijkheid *vermoeidheid *botafwijkingen |
Vet weren uit voeding, gestoorde vetvertering, te veel laxeermiddelen gebruiken, landen met grote honger, mensen die veel in kunstlicht werken/ tv kijken
*vertraagde groei kind *nachtblindheid *vermindering/verlies gezichtsvermogen *ruwe/droge huid *gebrek eetlust *vermoeidheid *verminderde weerstand |
Vrouw 800mcg
Man/ Zwanger 1000mcg
MAX 3000mcg |
| D
Cholecalciferol D3/ Ergocalciferol D2 D7 zonlicht |
-Helpt bij opname calcium
-helpt bij opname fosfor -vastleggen van calcium en fosfor in het skelet/ gebit tijdens groei voor stevigheid -na groei botontkalking tegengaan |
-visolie
-vette vis -lever -levertraan -boter [word gevitaminiseerd in Nld) -ei (dooier) -melkprodukten -word ook gevormd door lichaam zelf onder invloed van zonlicht |
*misselijkheid
*braken *diarree *gebrek eetlust *nier schade *bevorderen atherosclerotisch proces in bloedvaten (ophoping vet, kalk, bindweefsel in bloedvaten. slagadervernauwing |
Gestoorde vetvertering, weinig zonlicht, allochtonen, overmaat aan kleding
*zeer jonge kinderen rachitis (verweking botten 0/x benen) *botontkalking/osteoporose *osteomalacie (verweking botweefsel vermindert) *slecht gebit |
2,5-5 mcg
MAX 50mcg
t/m 3jr MAX 25mcg |
| E
tocoferol |
-bevordert opname vit A
-vormt met meerv onv vetzuur complex in celmembraam -antioxidant(gaat oxidatie tegen) voor onv vetzuren daardoor vaak conserveermiddel in produkten v langere houdbaarheid -belangrijk v rode bloedcellen/ spierweefsel
|
-granen
-volkoren produkten -aardnoten -oliën v plant -melk -ei (dooier) -groente -fruit -dieethalvarine -dieetmargarine |
Niet bekend | Slechts zeer zelden
*neurologische afwijking *hemolytische anemie (ernstige vorm bloedarmoede) |
Vrouw
9,3 mg
Man 11,8 mg
MAX 300mg |
| K
fylochinon
|
-stimuleert bouw v stollingsfactoren (in de lever)
-mogelijke rol aanmaak v botten |
-grootste deel maakt lichaam zelf (bacterien dikke darm)
-groene bladgroente -aardappelen -koolsoorten -plantaardige olie -lever -melk -melkprodukten -vlees -ei -granen -graanprodukten -fruit |
*braken
*verhoogde bloedafbraak
|
Gestoorde vetvertering, leveraandoening, pasgeborenen(maakt lichaam nog niet zelf aan)
*vertraagde bloedstolling *bloedingen |
Niet vastgesteld |
Vitamines zijn organische stoffen die in zeer kleine hoeveelheden nodig zijn om het lichaam goed te laten functioneren. Merendeel binnen krijgen via voedsel. Essentiële stoffen.
Eigenschappen vitamines vaak gevoelig voor licht en lucht daarom op verpakking donker/koel bewaren. Bij koken kunnen vitaminegehaltes dalen.
Vitaminedeficiëntie= tekort aan 1 of meer vitamines. (Is zelden maar 1 vitamine tekort door onderlinge samenhang van vitamines) Onderverdeeld in avitaminose (volledige vitaminevoorraad uitgeput) en hypovitaminose (vitamine tekort, geen duidelijke aanwijzingen, maar vage klachten}.
Primaire deficiëntie door gebrek aan voedsel of door verkeerde/eenzijdige samenstelling.
Secundaire deficiëntie voldoende vitamine aanbod maar andere factoren hinderen, verminderen of remmen opname. Voorbeelden zijn:
1.Antivitamine * bepaalde geneesmiddelen zorgen dat vitamine niet kan fungeren als bestandsdeel van enzym ipv de vitamine word een bestandsdeel v het geneesmiddel daarvoor gebruikt. De stof die de plaats van de vitamine inneemt noemen we antivitamine
2.Sommige voedingsmiddelen bevatten van nature antivitamine bijv. vogelei en bepaalde peulvruchten. Normaal worden deze produkten gekookt waarbij antivitamine onwerkzaam wordt.
3.Antagonisten (stoffen die tegengestelde werking hebben aan die van de vitamines) Dit kunnen ook andere vitamines zijn door onevenwichtige voeding of door onoordeelkundig gebruik van vitaminepreparaten
- bepaalde geneesmiddelen kunnen opname vanuit de darm in het bloed verhinderen/remmen. Antibiotica en laxeermiddelen. Norit en orale anticonceptivia neemt vitamines/enzymen op die vervolgens via ontlasting lichaam verlaten waardoor in hoge gehaltes vitamines worden uitgescheiden.
- eetlustremmende middelen die langdurig worden gebruikt.
Hypervitaminose zelden door overmatige inname voeding maar overmatig gebruik preparaat.
Vetarm diët is dus geen aanbeveling ivm de in vet oplosbare vitamines.