Gezonde buik

informatie

Maag- darmklachten

  • Maagklachten zijn pijn in de bovenbuik, brandend maagzuur en opboeren.
  • Maagklachten kunnen komen door roken, voeding (zoals vet eten, te veel eten, alcohol, koffie), medicijnen en spanningen.
  • Een slechte afsluiting van de maag naar de slokdarm of een maagzweer kan een rol spelen.
  • Geven eet- of drinkgewoonten klachten? Probeer ze te veranderen.
  • Verergert stress de klachten? Probeer de oorzaken van de stress aan te pakken.
  • Medicijnen zijn vaak niet nodig bij maagklachten.

Wat zijn maagklachten?

Bij maagklachten kunt u last hebben van:

  • pijn in de bovenbuik;
  • brandend maagzuur;
  • oprispingen (opboeren, waarbij de maaginhoud tot in de keel kan komen);

soms met: 

  • een opgeblazen gevoel;
  • misselijkheid;
  • braken;
  • gauw een vol gevoel na het eten.

Maagklachten kunnen diverse oorzaken hebben en je zult dus niet direct het perfecte plan vinden. Ook is er vaak geen duidelijke oorzaak voor aan te wijzen.

Oorzaken van maagklachten

Vaak blijft de oorzaak van maagklachten onduidelijk. De volgende factoren kunnen een rol spelen:

  • roken
  • te veel zitten/ te weinig beweging
  • te veel eten
  • vet eten
  • sterk gekruid eten
  • citrusvruchten
  • chocolade
  • pepermunt
  • zure of koolzuurhoudende drank
  • koffie
  • alcohol
  • medicijnen, bijvoorbeeld sommige pijnstillers (NSAID’s), bloedverdunners en antidepressiva
  • spanningen door angst, somberheid of stress
  • verhoogde druk in de buik door overgewicht, hoesten of verstopping
  • buikgriep (geeft tijdelijk maagklachten, vaak met overgeven en diarree)
  • een maagbacterie die een maagzweer kan veroorzaken
  • zwangerschap

Medische oorzaken

Soms heb je last van maagklachten en val je daardoor ook nog eens af terwijl je dat juist niet wilt. Als je tijdens de maagklachten ook afvalt kan dit verschillende oorzaken hebben zoals een virus, parasiet of een ziekte.

Je kunt dan bijvoorbeeld last hebben van:

  • Ziekte van Addison – Dan heb je een gebrek aan cortisol en werken je bijnieren slecht.
  • Coeliakie – Dan kun je niet tegen gluten, maar als je die wel blijft eten beschadig je je darmen.
  • Ziekte van crohn
  • PDS prikkelbare darm syndroom
  • Diabetes– Diabetes kan invloed hebben op de snelheid waarmee de maag zich leegmaakt.
  • Hepatitis A – Een symptoom van Hepatits A is overgeven en misselijkheid. Hepatitis A gaat meestal na een paar weken weer weg, in sommige gevallen kan het echter 9 maanden duren. Als je dus langer dan twee weken koortsachtige klachten hebt is het verstandig om naar de huisarts te gaan.
  • Achalasie – Beweging van de slokdarm verstoord.
  • Pancreasontsteking – Een ontsteking aan je alvleesklier is erg pijnlijk en kan ervoor zorgen dat je geen eten binnenhoud. Verga je van de pijn rond je middenrif en kun je niets binnenhouden? Ga dan zo snel mogelijk naar je huisarts of de eerste hulp. Een alvleesklierontsteking kan veroorzaakt worden door galstenen, alcoholische dranken en medicijnen.
  • Wormen– Rondwormen kunnen voor maagklachten zorgen als het helemaal uit de hand is gelopen. Je hebt dan namelijk extra gassen in je darmen en last kunt hebben van diarree. Ga naar de huisarts voor een anti-wormenmiddel.
  • Maagzweer – Bij een maagzweer heb je een beschadiging in je maagwand. Dit is te herkennen aan brandend maagzuur, oprispingen een trage stoelgang en veel meer speeksel in je mond dan normaal.
  • Gastritis– Dit wordt veroorzaakt door een virus of bacteriën, de klachten verdwijnen vaak na tien dagen.
  • Maagklachten en een benauwd gevoel worden vaak in een adem genoemd met hormonale veranderingen. Vrouwen kunnen hier last van hebben tijdens de overgang, tijdens ongesteldheid en ook als je zwanger bent. Is dit allemaal niet aan de hand? Dan kan het ook een symptoom zijn van eierstokkanker, ga in dat geval dus zeker naar je arts voor een controle. Daarnaast kan dit ook een teken zijn dat je alvleesklier niet naar behoren functioneert. Je alvleesklier maakt dan niet genoeg enzymen aan om al het eten te verwerken. Hierdoor heb je een trage stoelgang dan normaal wat voor een opgeblazen gevoel zorgt.

Wat kunt u zelf doen bij (chronische) maagklachten?

  • Stop met roken.
  • Leef gezond: vermijd gewoontes die bij u maagklachten kunnen geven.
  • Beperk of neem geen voedingsmiddelen en dranken waarvan u merkt dat u ze niet verdraagt. Veel mensen krijgen last van: vette of sterk gekruide gerechten, zure of koolzuurhoudende dranken, koffie, chocola, alcohol en pepermunt. 
    Het verschilt van persoon tot persoon of en welke voedingsmiddelen extra klachten geven. Voordat u stopt met een voedingsmiddel is het verstandig om per voedingsmiddel te controleren of de klachten werkelijk verminderen als u het weglaat. Als u zomaar opeens met allerlei voedingsmiddelen tegelijk stopt, kunt u een tekort aan gezonde voedingsstoffen krijgen.
  • Val af als u te zwaar bent: als u te zwaar bent, helpt afvallen vaak om de klachten te verminderen. Een gewichtsvermindering van 10 procent (bijvoorbeeld 9 kilo bij iemand die 90 kilo weegt) kan al helpen.
  • Heeft u last van stress, angst of somberheid thuis of op het werk, of slaapt u slecht? Dan is het belangrijk om die problemen aan te pakken. Bespreek het met iemand die u vertrouwt, met uw huisarts, maatschappelijk werk of psycholoog. Als die klachten afnemen kunnen ook uw maagklachten minder worden.
  • Probeer een week met uw hoofdeinde van uw bed omhoog te slapen. Leg een paar extra kussens onder uw hoofd, nek en schouders of zet uw hoofdeinde in een hoge stand. Of zet het hoofdeinde van het bed op klossen van 15-25 cm. Zuurbranden en op boeren, maar ook andere maagklachten kunnen hiervan verdwijnen.
  • Hoesten en verstopping kunnen de druk in uw buik verhogen en daardoor maagklachten geven. Ga naar uw huisarts als u langdurig hoest. Pak verstopping aan met vezelrijke voeding, voldoende drinken en dagelijks  een extra halfuur bewegen (fietsen, wandelen, rennen, roeien, zwemmen).
  • Als u geneesmiddelen gebruikt die als bijwerking maagklachten kunnen geven, bespreek dan met uw huisarts of u minder kunt nemen of ermee kunt stoppen. Eventueel kunt u op een ander middel overstappen.

Blijf deze adviezen opvolgen, ook als de klachten minder worden.

Voedingsadviezen bij maagklachten

  • Probeer een poosje probiotica (pil/poedervorm) voor goede darmbacteriën (voorbeelden hiervan zijn yakult, kefir, actimel, vifit, biotic, of andere preparaten. Probiotica dragen bij aan een betere en gezonde balans van de bacteriën in de darmen. Als deze balans in orde is, heb je minder last van maag- en darmproblemen.
  • Eet regelmatig
  • Het kan helpen om de maaltijden regelmatig over de dag te verdelen. Sla geen maaltijden over. Gebruik 3 hoofdmaaltijden en neem een aantal keren iets tussendoor. Sommige mensen met maagklachten voelen zich duidelijk beter als zij 6 keer per dag een kleine maaltijd nemen. U kunt zelf proberen welke maaltijdverdeling het best bij u past.
  • Als u last heeft van zuurbranden, is het verstandig vlak voor het slapen niet meer te eten. Met een volle maag gaan liggen geeft namelijk meer kans op dit soort klachten.
  • Neem de tijd om rustig te eten en goed te kauwen. Goed kauwen is het begin van een goede spijsvertering.  (30 keer per hapje is aanbevolen)
  • Niet praten tijdens het eten. Aerofagie.
  • Zorg voor een goede stoelgang. Een goede stoelgang vermindert de kans op maagklachten. Zorg voor voldoende voedingsvezels. 15 gram per 1000 kcal. Ze zitten vooral in volkorenproducten, groente (zowel rauwkost als gekookte groente), fruit, aardappelen, peulvruchten, noten en zaden.
  • Drink ten minste 1,5-2 liter per dag, vooral als u veel vezels gebruikt. Anders heeft u juist kans op verstopping.
  • Ook minder zitten en dagelijks voldoende beweging bevordert een goede stoelgang.
  • Maak een dagboek noteer wat u eet, wanneer u eet en wanneer u klachten heeft. Hierdoor ziet u misschien een oorzaak. Vermijd voedingsmiddelen die bij u klachten geven.

Het verschilt van persoon tot persoon of en welke voedingsmiddelen extra klachten geven. Het heeft geen zin om in een keer verschillende voedingsmiddelen tegelijk te gaan vermijden. Probeer 1 voedingsmiddel weg te laten en kijk dan eerst of de klachten er werkelijk minder van worden. Als u zomaar veel voedingsmiddelen gaat vermijden, kunt u een tekort aan gezonde voedingsstoffen krijgen.

Niet wetenschappelijk bewezen en dus niet altijd werkzaam maar het proberen waard!

 → zemelen of tarwekiemen ;

 → vezeldrankjes of vezelyoghurt, te koop bij de supermarkt;

 → vezelpreparaten. Dit worden ook wel bulkvormers genoemd. Deze middelen zijn zonder recept te koop bij de drogist of apotheek.

 → gebroken hennep-/chiazaad

 → sennablad (afval thee, korrels, capsules, drankje) let wel op hoe vaak je het mag gebruiken

Medicatie

Sommige medicijnen kunnen maagklachten geven en uw eetlust verminderen. Probeer dan toch gezond en gevarieerd te blijven eten. Informeer bij de apotheek of arts of u uw medicijnen voor, tijdens of na de maaltijd moet innemen. Worden de klachten niet minder, bespreek dan met uw huisarts of u uw medicijnen kunt veranderen of stoppen.

Voorbeelden van medicijnen die maagklachten kunnen geven zijn:

  • NSAID’s (pijnstillers)
  • Carbasalaatcalcium en acetylsalicylzuur (bloedplaatjesremmers)
  • Antistollingsmiddelen (bloedverdunners)
  • Antidepressiva
  • Bisfosfonaten (tegen botontkalking)
  • Metformine (voor diabetes mellitus)
  • Calciumantagonisten (tegen hoge bloeddruk)
  • Nitraten (voor uw hart)
  • Spironolacton (plaspil)
  • Antibiotica

Medicatie tegen maagklachten lossen niet het probleem op, maar kunnen uw klachten wel verminderen. Als u maagzuurremmers gaat gebruiken, maak dan na twee tot vier weken een afspraak met uw huisarts om te bespreken hoe het gaat. Probeer de maagzuurremmers niet te lang te gebruiken. Een paar weken kan al genoeg zijn. Probeer in ieder geval na acht weken geleidelijk aan te stoppen.

Maagzuurbinders

Bij sommige mensen helpt een maagzuurbinder. Dit middel bindt en neutraliseert het zuur in de maag. Het brandende gevoel in de maag wordt dan direct minder. Gebruik bijvoorbeeld algeldraat/magnesiumhydroxide-kauwtabletten of suspensie. Neem het middel een uur na iedere maaltijd en voor het slapengaan. Zo nodig kunt u het ook tussendoor gebruiken.

Maagzuurremmers

Als maagzuurbinders onvoldoende helpen, kunt u een maagzuurremmer proberen. Dit middel remt de aanmaak van maagzuur. Gebruik bijvoorbeeld ranitidine .Blijft u klachten houden of komen ze steeds terug? Dan kunt u een andere maagzuurremmer proberen: een maagzuurpompremmer, bijvoorbeeld omeprazol of pantoprazol . (Dokters noemen dit een protonpompremmer of PPI.)

Medicijnen bij Helicobacter pylori

Ongeveer 30% van de mensen met maagklachten heeft de bacterie Helicobacter pylori in de maag zitten. Heeft u langer dan 2-3 maanden maagklachten? Of komt u uit een mediterraan land, het Midden of Verre Oosten, Afrika, Midden- of Zuid-Amerika? Dan raadt de huisarts aan een Helicobacter pylori test te doen.  Als de test laat zien dat deze bacterie in uw maag zit, dan krijgt u gedurende een week een maagzuurremmer (PPI) en twee soorten antibiotica: meestal amoxicilline en claritromycine om de bacterie te bestrijden. Daarna gebruikt u nog een maand lang een maagzuurpompremmer (PPI).